Jakie branże najczęściej przechodzą restrukturyzację w Polsce?

Restrukturyzacja to bardzo potrzebny krok dla firm, które napotykają trudności finansowe i poszukują sposobów na poprawę swojej sytuacji. W Polsce w 2023 roku postępowanie restrukturyzacyjne rozpoczęło 4130 przedsiębiorstw, co stanowi wzrost o 87,7% w porównaniu do 2022 roku. W 2024 roku liczba ta wzrosła jeszcze bardziej – do 4 457 postępowań, co oznacza wzrost o 7,4% względem 2023 roku i aż o 102,6% w stosunku do roku 2022. Taki skok wskazuje na rosnącą liczbę firm, które muszą dostosować się do dynamicznych zmian gospodarczych i zmierzyć się z nowymi wyzwaniami.

Niektóre sektory są bardziej narażone na kryzysy finansowe niż inne, co sprawia, że częściej decydują się na restrukturyzację. Powodem są rosnące koszty działalności, zmieniające się warunki rynkowe oraz trudniejszy dostęp do finansowania. Warto przyjrzeć się, które branże znalazły się w najtrudniejszej sytuacji i jakie kroki mogą podjąć przedsiębiorcy, by uniknąć problemów.

Dlaczego liczba restrukturyzacji w Polsce dynamicznie rośnie?

Ostatnie lata przyniosły znaczące zmiany gospodarcze, które wpłynęły na kondycję finansową wielu firm. W 2023 roku liczba restrukturyzacji wzrosła aż o 123,3% względem 2021 roku. Jak pokazuje raport z 2025, coraz więcej przedsiębiorców traktuje restrukturyzację jako realną alternatywę dla upadłości. Świadomość dotycząca ochrony firmy poprzez odpowiednie procedury stale rośnie. Przyczyn tej sytuacji jest kilka:

• Wysokie koszty działalności – rosnące ceny energii, surowców i wynagrodzeń stanowią poważne obciążenie dla przedsiębiorstw.

• Spadek siły nabywczej konsumentów – inflacja i rosnące koszty życia sprawiają, że klienci ostrożniej podchodzą do wydatków, co odbija się na przychodach firm.

• Trudności w pozyskiwaniu finansowania – wysokie stopy procentowe ograniczają dostępność kredytów, co szczególnie uderza w budownictwo i handel.

• Zmieniające się realia rynkowe – cyfryzacja, globalizacja i rozwój e-commerce wpływają na sposób prowadzenia działalności, zmuszając firmy do elastyczności.

Do tego dochodzą: zakłócenia w łańcuchach dostaw, sezonowe wahania popytu, rosnące koszty pracy oraz coraz trudniejszy dostęp do zewnętrznego finansowania. W opinii ekspertów, problemy przedsiębiorstw nie zawsze wynikają ze złego zarządzania, lecz coraz częściej z czynników zewnętrznych.

Branże o największej liczbie postępowań restrukturyzacyjnych

Nie wszystkie sektory gospodarki w równym stopniu odczuwają trudności. W 2023 roku najwięcej wniosków o wszczęcie postępowań restrukturyzacyjnych odnotowano w:

• Handlu – 600 restrukturyzacje, co oznacza wzrost o 93,4% w stosunku do poprzedniego roku.

• Przetwórstwie przemysłowym – 422 wnioski o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, wzrost o 109,8%.

• Budownictwie – 349 restrukturyzacje, wzrost o 168,1%.

• Transporcie i gospodarce magazynowej – 322 restrukturyzacje.

Wysoka liczba restrukturyzacji w tych sektorach wynika głównie z rosnących kosztów działalności, zmian w nawykach konsumenckich oraz problemów z płynnością finansową. W 2024 roku struktura ta była bardzo podobna – najwięcej postępowań restrukturyzacyjnych dotyczyło: handlu (941), budownictwa (688) i przetwórstwa przemysłowego (646).

Sektory o najwyższym wskaźniku restrukturyzacji – które branże są najbardziej zagrożone?

Nie tylko liczba restrukturyzacji, ale także ich proporcja w stosunku do ogólnej liczby firm w danej branży pokazuje, które sektory znajdują się w największym kryzysie. W 2023 roku w niektórych branżach odsetek przedsiębiorstw zmuszonych do restrukturyzacji był wyjątkowo wysoki, co wskazuje na głębsze problemy strukturalne, a nie tylko przejściowe trudności rynkowe.

Najwyższy wskaźnik restrukturyzacji odnotowano w górnictwie i wydobyciu, gdzie na każde 1000 firm aż około 4 rozpoczęło postępowanie restrukturyzacyjne. Jest to efekt stopniowego odchodzenia od tradycyjnych surowców energetycznych oraz wzrastających kosztów wydobycia. Podwyższony wskaźnik dotknął również transport i przemysł, gdzie skokowe wzrosty kosztów paliw, energii i surowców wpłynęły na rentowność działalności.

Wysoki udział firm przechodzących restrukturyzację odnotowano również w budownictwie, które mocno odczuło rosnące koszty materiałów oraz ograniczony dostęp do finansowania inwestycji. Problemy nie ominęły także gastronomii i hotelarstwa – choć branża odbudowuje się po pandemii, rosnące koszty pracy i zmieniające się preferencje klientów sprawiają, że wiele firm nadal boryka się z trudnościami finansowymi.

W 2024 roku relatywnie częściej restrukturyzowały się także przedsiębiorstwa z branży transportowej, górniczej oraz związanej z dostawą wody. Dane wskazują również, że największy udział w gronie restrukturyzowanych firm miały podmioty działające od 5 do 10 lat.

Jak firmy mogą wzmocnić swoją sytuację finansową?

Restrukturyzacja nie zawsze jest nieunikniona – firmy, które odpowiednio wcześnie wdrożą działania zapobiegawcze, mogą uniknąć konieczności podejmowania radykalnych kroków.

Podstawą jest stałe monitorowanie sytuacji finansowej i szybkie reagowanie na pierwsze trudności. Optymalizacja kosztów, renegocjacja umów z dostawcami oraz dywersyfikacja źródeł przychodów pozwalają zwiększyć stabilność firmy i zmniejszyć ryzyko utraty płynności. Warto także śledzić dostępne programy wsparcia finansowego, które mogą pomóc w utrzymaniu rentowności.

Równie ważne jest dostosowanie się do zmieniających się warunków rynkowych. Firmy powinny inwestować w nowoczesne technologie, automatyzację procesów oraz cyfryzację, co pozwala poprawić efektywność operacyjną i zwiększyć konkurencyjność. Utrzymywanie elastycznego modelu biznesowego, który pozwala na szybką adaptację do nowych realiów, może odegrać istotną rolę w zapobieganiu kryzysom finansowym. W 2024 roku aż 90% firm decydowało się na postępowanie o zatwierdzenie układu – najprostszą i najczęściej wybieraną formę restrukturyzacji.

Restrukturyzacja jako szansa na stabilizację i rozwój firm

Chociaż restrukturyzacja kojarzy się z trudnościami, może stać się skutecznym narzędziem pozwalającym firmie wyjść na prostą. Odpowiednio przeprowadzony proces umożliwia redukcję zadłużenia, poprawę płynności finansowej i dostosowanie modelu biznesowego do aktualnych warunków rynkowych.

Dane z 2023 roku pokazują, że coraz więcej firm traktuje restrukturyzację nie jako ostateczność, ale jako realną strategię pozwalającą uniknąć upadłości i zyskać przewagę konkurencyjną. Właściwie podjęte działania mogą nie tylko pomóc w przezwyciężeniu kryzysu, lecz także otworzyć drogę do dalszego rozwoju i stabilizacji.

Tę tendencję potwierdzają także dane z 2024 roku – rekordowego pod względem liczby postępowań. Wzrosła również średnia liczba spraw przypadających na jednego doradcę restrukturyzacyjnego – z 8,5 do 8,7, co świadczy o dużym zaangażowaniu ekspertów. Najwięcej restrukturyzacji otwarto w województwie mazowieckim (826), śląskim (574) i wielkopolskim (491).